Meksika – Küba gezimizin temelini oluşturan Ölüler Günü Bayramı (diademuertos) için en çok önerilen yerlerin başında Oaxaca geliyordu. Biz de daha küçük ve geleneksel bir kutlamaya katılmak için 31 Ekim’de Oaxaca’ya geçtik ve geçer geçmez kendimizi gerçek üstü bir ortamın içerisinde bulduk. Bu kadar coşkulu bir enerji ile karşılaşacağımı tahmin bile etmediğim Ölüler Günü, beklentilerimin çok ötesine geçip tekrarlamak istediklerim listesine ilk sıradan girdi.
Ulaşım
Biz Mexico City’den VivaAerobus firmasıyla uçtuk. 1 saat 10 dakikalık uçuş için iki kişi 700 TL ödedik. Sorunsuz bir check-in ve iniş sürecinden sonra havalimanında uzun bir taksi kuyruğu bizi bekliyordu. Kolektif ve özel taksi seçenekleri fiyatları 350-450 pezo aralığından geziyordu ve otobüs gibi bir toplu ulaşım seçeneği yoktu.
Havalimanının dışına yürüdükten sonra (yaklaşık 5 dk) taksi çevirip 150 pezoya özel taksiyle Airbnb evimize ulaştık. Yani biraz yürürseniz taksiye en az yarı yarıya daha az para ödeyeceksiniz ve kuyruk beklemeyeceksiniz;)
Konaklama
Oaxaca için bir Airbnb evi tuttuk. Merkeze 15 dakika yürüme mesafesindeki evimiz kutlamaların olduğu Panteon General mezarlığının hemen arkasında kalıyordu. Dolayısıyla yemek pazarının ve lunaparkın içinde olmamıza rağmen evimiz sessiz ve sakindi. Temizlik ve ev sahibimizin ilgisi sebebiyle yine kalmak isteyeceğim evin linki şurada.
Airbnb’de ilk konaklamanızı yapacaksanız referans linkiyle kaydolup indirim kazanabilirsiniz.
https://www.airbnb.com.tr/c/esert6?currency=TRY
Eve yerleşip kendimizi dışarı atıp merkeze yürüyünce bir anda kendimizi Coco filminin içerisinde bulduk. Bir anda sokakların içinden çıkan kortejler ve iskelet makyajlı bir kalabalık bizi içine çekti. Bu kadar yüksek enerjili bir anı uzun süredir yaşamadığımdan kendimizi aniden bir kortejin ortasında bulduk. Sonra kortejden ikram edilen mezcal shotlarla iyice ısınmaya başladık:)
Ölüler Günü Bayramı
Ölüler Günü’nün en enteresan tarafı neyin, ne zaman, nereden çıkacağını bilememek oluyor. Kilisenin önünde bir oyuna, pazar önünde bir konsere denk gelebilirsiniz. Sokak arasında Ölüler Günü için hazırlanan köşelerde fotoğraf çekilirken bir motor çetesi size şeker atmaya başlayabilir. Lokallerle beraber geleneksel bir kutlamanın içindesiniz. Çok turist olmasına rağmen oldukça güzel bir kalabalık var ve lokaller tarafından dışlanmıyor, aksine güler yüzle karşılanıyorsunuz ki bu kısım benim için çok önemli.
Ölüler Günü Aztekler’den kalma bir Pagan geleneği olarak biliniyor. 31 Ekim, 1-2 Kasım tarihlerinde kutlanıyor. Bayram boyunca ölüler ve yaşayanlar dünyaları arasındaki geçişin inceldiğine ve kaybettikleri sevdiklerinin onları ziyarete geldiklerine inanıyorlar.
Bunun için mezarlıkları süsleyip, sunaklar hazırlıyorlar. Sunaklarda ölen kişinin sevdiği eşyalar, yemekler, çiçekler ve resmi oluyor. Mezar başında onun sevdiği şarkıları söyleyip dans ediyorlar. Aile bireylerinin bir araya gelip eğlendiği bu gelenek, yüzyıllar boyunca korunmaya devam ediyor. Ölen insanların unutulduklarında gerçekten öldüğüne inanıyorlar. Bu geleneği anlamanın en eğlenceli yolu “Coco” isimli animasyon filmi izlemek bence.
Mezarlıklarda aileler kutlama ve anmaya devam ederken şehir merkezinde geçit törenleri ve müzik hiç durmuyor. Oaxaca, pek çok sanat galerisinin ve müzenin olduğu bir yer. Hemen hepsi Ölüler Günü için özel sunumlarla karşımıza çıkıyor. Pek çoğunu ücretsiz ziyaret edebiliyorsunuz.
Her meydanda başka bir konsere veye gösteriye denk gelebilirsiniz. Sokaklar üç gün boyunca bayramın enerjisiyle dolup taşıyor. Geceleri mezarlıkları ziyaret edip, sokaklarda dans ederken, gündüzleri Oaxaca’nın renkli sokaklarında gezip, pazarlarında vakit geçirebiliyorsunuz.
Örneğin 60’lı yıllarda ortaya çıkan Chicano art örnekleri müzenin içerisinde ziyaret açık bir şekilde bizi bekliyordu. Kumdan iskeletler arasında poz vermek ise kaçınılmaz.
Mezarlık Ziyareti
Şehir merkezinde ve çevresinde pek çok mezarlık var. Aslında hepsinde kutlamalar farklı günlerde yoğunlaşıyor. Dilerseniz hepsini gezen turlar da var. Veya taksiyle gidip gelme şansınız var. Mesela 31 Ekim gecesi Xoxocotlan Mezarlığı kutlamaların odak noktasındayken, şehre yakın olan Panteon General’de son gün kutlamalar yapılıyor.
Mezarlıklarda planlı konserler düzenleniyor. Kutlama yapan aileler müzisyen kiralayarak kendi kutlamalarına mezar başlarında bazen sabaha kadar devam ediyorlar. Gündüz saatlerinde giderseniz ailelerin mezarları nasıl süsleyip akşam hazırlandıklarını görebilirsiniz.
İlk kez gittiğimizde çekim yapmaya ve yakınlaşmaya çekinsek de kendileri bizi yanlarına davet edip içki ve yiyecek ikram ediyorlar. Çekim yapmamızdan rahatsız olmadıkları gibi bize hem bilgi verip hem sarıp sarmaladılar desem yeridir.
Farklı bir mezara geçince dansa bile kaldırıldım. Daha sonra Eser ile dansetmemizi isteyip videomuzu kendileri çekti. Tabii bu bayramın giderek turistik hale dönüşmesi gerçeğini değiştirmiyor. Umarım bu sıcak kanlı karşılamalar hep aynı şekilde devam eder. Çünkü bazı turistlerin sadece fotoğraf ve video çekme peşinde olması bizi bile rahatsız etti. Bu kültürün bir parçası olmaya çalışmak en azından saygılı olmak gerekiyor. Öyle davrandığınızda tüm kapılar açılıyor bence. Bizi yanlarına davet eden tüm aileleri sevgiyle hatırlayacağım.
La Catrina Makyajı
Ölüler Günü ile özdeşleşen iskelet makyajının ismi “La Catrina” 1900’lü yıllarda sanatçı José Guadalupe Posada’nın çiziminden esinlenilerek Ölüler Günü Bayramı’nın öne çıkan detaylarından biri haline geliyor. Bu günlerde turistik ve artistik bir aktiviteye dönüşmüş olsa da Meksikalılar tarafından benimsenen bu makyaj, bayramın en renkli detaylarından biri. Bayram boyunca yaptırmadığınızda daha çok dikkat çeker hale geliyorsunuz desem yeridir. Sokaklarda bu makyajı 200 Meksika pezosuna (yani 10 dolara) yaptırabiliyorsunuz. Eğlenceli bir hatıra olacağı için biz de yaptırdık tabii.
Oaxaca Pazar Yerleri
Oaxaca’nın lokal pazar yerlerinin yanı sıra Ölüler Günü boyunca oluşturulan pek çok geçici tezgahta hem yiyip içip hem de hediyelik alışverişi yapabiliyorsunuz.
Geleneksel Meksika nakışları, dokuma ve hasır çantalar, kuru kafalar, catrina figürleri, şallar, kilimler, muhteşem yiyecekler, taze meyve-sebzeyle dolu Oaxaca pazarlarının hepsini gezin. Ölüler Günü için giderseniz hemen her yerde standlar ve pazarlar sizi bekliyor olacak. Sokakta ve pazarlarda yiyecek ve içecekler o kadar güzel ki hiç restorana gitmedik desem yeridir.
Mercado Benito Juárez
Buradan yöresel elbiseler ve hatıralık eşyaları alabilirsiniz. Eğer Tulum bölgesine geçecekseniz burada gördüğünüz fiyatların üç ile çarpılacağını söyleyeyim. Oaxaca’da çok az pazarlık ediyorlar ama fiyatları gerçekten uygun. Ayrıca çeşitlilik olarak Tulum’da çok daha az seçenek bulunuyor.
Mercado 20 de Noviembre
Özellikle seçtiğiniz bifteği pişirtip istediğiniz sos – salatayı ve közlenmiş sebzeyi alabildiğiniz bölümde yemek yemeniz lazım. Ucuz ve çok lezzetli.
Mezcal tatmak, bir şeyler atıştırmak, sıcak çikolata almak için de bu pazara uğranabilir.
Mercado de Artesanías
Yine dokumalar, elbiseler ve rengarenk hediyelikler için güzel bir durak. Fiyatlar gayet uygun.
Mercado De La Merced
Taze sebze-meyve ve yiyecek ağırlıklı pazara geleneksel Oaxaca kahvaltısı etmeye gelen çok. Ben geleneksel tatlı standının önünden ayrılamadım.
Panteon General Önündeki Geçici Pazar
Ölüler Günü için Panteon General mezarlığının önünde yiyecek-içecek ve çiçek pazarı kuruluyor. Lunapark da cabası:) Bizim kaldığımız evin hemen önünde olunca burada çok zaman geçirdik ama geleneksel tatlar için mutlaka uğramanız lazım.
Oaxaca Yemekleri
Acıkınca sokaktan kaptığınız pek çok atıştırmalık çok lezzetli olacağından her şeye açık olmanızı öneririm. Çünkü Oaxaca, gurme turlarının yapıldığı bir şehir ve mutfağı çok zengin. Sokak yemekleri de restoranlar da çok lezzetli. Bizim tattıklarımızdan bazıları şöyleydi:
Tlayudas
Oaxaca pizzası da diyebiliriz. Kızartılmış tortilla üzerinde siz ne isterseniz onu koyuyorlar aslında, Biftekli, mantarlı, soslu, peynirli çok leziz bir şey kendisi. Oaxaca sokaklarında bulabilirsiniz.
Molotes
Görüntü olarak bizim içli köftenin aynısı. Mısırdan dışını yapıp içerisine patates, sosis gibi şeylerle pişiriyorlar. Üzerine sos ve peynirle servis ediyorlar.
Jamaica
Sadece Oaxaca’da değil Meksiko’da da içip kendisini üzüm suyu zannettiğimiz şey soğuk hibisküs çayıymış:) Neyse pek güzel için, içirin.
Carnes Asada
İşte bu harika. Kendi seçtiğiniz bifteği, sebzelerle ızgarada pişiriyorlar. Yine seçtiğiniz sos ve tortilla ile servis ediyorlar.
Chapulines
Soslu ve acılı çekirge. Kıtır kıtır bir atıştırmalık aslında. Çekirge olduğu gerçeğini bir kenara bırakırsak çok lezzetli.
Quesillo
Oaxaca’ya özgü bir peynir. Dil peyniri gibi bir dokusu var. Hemen her yemeğe koyup eritiyorlar ve muhteşem oluyor.
Mole
Tüm Meksika’da olduğu gibi çeşit çeşit mole yani baharatlı soslar karşınıza çıkacak. Bazen isteyerek bazen istemeden çoğunu tattık.
Limonada
Yine yemeklerin yanında tükettikleri limonata. Ama bizimkinden daha farklı yapıyorlar ve serinletici ve rahatlatıcı bir etki yaratıyor.
Geleneksel Tatlılar
İsmini bilmediğim ve elimle gösterip bayıldığım bazı geleneksel tatlılar. Özellikle arası kremalı küçük yuvarlak olanların ismini pofuduk koydum. Taze hindistan cevizi tadı efsaneydi. Görürseniz benim yerime de yiyin.
Pan de Muerto
Ölüler Günü’nde çıkan hafif tatlımsı bir ekmek. Üzerinde insan figürleri olanları da satılıyor:) Her bölgede farklı yapılıyormuş ama biz hem Mexico City’de hem de Oaxaca’da tattık, hemen hemen aynıydı diyebilirim.
Sıcak Çikolata
Mayordomo’da kakao çekirdekleri önünüzde kavrulup değirmende öğütülürken içerisine şeker, tarçın ve badem eklenip katkısız bir şekilde kahve ve sütle buluşuyor. Muhteşem bir lezzet ve çok ucuza preslenmiş katkısız halini eve getirip sıcak çikolata partisi verebilirsiniz.
Mezcal
Tekila değil mezcal. Tekila gibi ama daha mı sert emin olamadığım bu zehir gibi içkiyi satan ve tadım yaptıran pek çok yer var. Geçit törenlerinde ve mezarlıklarda ev yapımı olanlar ikram ediliyor. Bence kokteyllerini tadın daha iyi. Mezcal kokteyli denemek için iki şahane mekan:
Expendio Tradicion
Mezcal kokteylleriyle ünlü bir mekan. Ben ortamı biraz soğuk bulsam da kokteylleri gayet güzeldi. Bölgede çekirge ve kurt yendiğini ve bu mekanda bazı kokteyllerde kullanıldığını hatırlatayım. Tatmak istemezseniz söyleyin yeter.
Los Danzantes
Los Danzantes hem muhteşem ambiyansı, hem servisi hem de şahane kokteylleriyle tam not aldı. Tekrar gitsem koşarak gider bu sefer yemek de yerim.
Oaxaca Sokakları
Ölüler Günü’nün coşkusunu bir kenara bırakırsak, Oaxaca gerçekten çok renkli ve güzel bir şehir. Mexico City’den sonra bakımlı ve renkli sokakları, tarihi kiliseleri, müze ve sanat galerileri, kaliteli mekanları ve tabii bölgeye has mutfağıyla bize çok iyi geldi. Yani Ölüler Günü için olmasa bile Meksika planınıza Oaxaca’yı alırsanız çok mutlu ayrılırsınız diye düşünüyorum.
Oaxaca’da Ölüler Günü Bayramı dolu dolu bir deneyimdi. Tekrarlamayı çok isterim. Oaxaca’nın sokaklarında kaybolmak ve leziz yemeklerini tatmanın yanı sıra sanat galerilerini gezip tarihi yapıları da ziyaret edebilirsiniz. Dolu dolu bir deneyim sunan şehir tekrar gidilecek yerler listeme ilk sıradan girdi.
Ölüler Günü’nden daha fazla detay ve bolca video için Instagram profilimde öne çıkanlara göz atın;)
Bu gönderiyi Instagram’da gör
